İqtisadi ədəbiyyatlarda innovasiya, potensial elmi-texniki tərəqqinin yeni və ya təkmilləşdirilmiş məhsul, xidmət və texnologiyalarda öz əksini tapması kimi qeyd olunur. Başqa sözlə, mövcud sahələrdə texnoloji baxımdan yeniliyin tətbiqi kimi də başa düşülür. İnnovasiya müasir dövrümüzün əsas inkişaf istiqamətlərindən biridir. Firma inkişafının yeganə yolu mütəmadi olaraq yeni məhsul və xidmətlər təqdim etməkdir. Rəqabətqabiliyyətli məhsul istehsalı və xidmətin göstərilməsi bilavasitə innovasiya sisteminin tətbiqindən asılıdır. Dünyada texnologiyaların inkişafı ilə bazara daim yeni-yeni məhsullar çıxarılır ki, bu da innovasiya sisteminin müasirləşməsini və inkişafını zəruri edir.

Rəqabətin artdığı, istehlakçı ehtiyaclarında baş verən sürətli dəyişikliklər, yeni məhsul və şirkətlərin bazara daha tez daxil olması şirkətləri dəyişikliyə məcbur edir. İnnovasiya yenilik, icad, texnoloji inkişaf kimi anlayışları özündə birləşdirən çox geniş bir anlayışdır. İnnovasiya mühitinin formalaşması və inkişaf etdirilməsi, həm şirkətlər üçün, həm də ölkənin iqtisadi vəziyyətinin inkişafı üçün mühüm rol oynayır.

Marketinqdə yenilik, yeni bir məhsula və xidmətə müsbət təsir göstərən, yeni ideyaları özündə formalaşdıran bir fəaliyyətdir. Texnologiyanın inkişaf etdiyi bir vaxtda iri və ya kiçik hər növ firma üçün yenilik etmək əsas inkişaf amilinə çevrilib. Məhsul və xidmətlərdəki keyfiyyəti getdikcə artırmayan şirkətlər müştərilərin gözündən düşməyə və ya tamamilə yox olmağa məhkumdur. Bəs istehsalçı və istehlakçı baxımından yenilik nədir?

İnnovasiya anlayışının yaradıcısı hesab edilən Yozef Şumpeter inkişafı yeni məhsul, yeni istehsal üsulu, yeni satış bazarının yaradılmasında görürdü. İstehsalçının və müştərinin gözündə yeni olan hər şey yenilikdir. Niyə firmalar “yeni” sözünü daha çox işlədir? Reklamlarda “yeni formul”, “yenilik”, “innovasiya” sözlərini az eşitməmişik. Məsələn, yuyucu toz reklamlarında qeyd edilən sözlərə daha çox rast gəlirik. Bəs əvvəl paltarlar bəyaz olmurdu? Təbii ki, olurdu sadəcə yeni formulla daha bəyaz olacaq. Müasir zamanda isə bəlkə də heç kim bu “yeni” formulun yeni yoxsa köhnə olduğunu araşdırmır. İstehlakçının beynində formalaşan “yeni” fikrin özü də yenilikdir.

Bəzən yenilik edən firma məhsul və xidmətini bazara çıxararkən, bir çox çatışmazlıqlar olur ki, firma bunu hiss etmir. Bu anda rəqiblər bu çatışmazlığı görür və onları öz məhsullarında “aradan qaldıraraq” yeni bir məhsul bazara çıxararaq yenilik edən firmanı geridə qoya bilir. 50-ci illərdə təchiz edilmiş “Comet” adlanan ilk sərnişin təyyarəsinin dörd qəzası nəticəsində qurbanların sayı yüzdən çox oldu. Bütün təyyarələr uçuşlardan çıxarıldı və istehsalçı lisenziyadan məhrum edildi. İstehsalçılar uğursuzluqların səbəblərini və çatışmazlıqları təhlil edərək etibarlılığı artırmaq üçün çalışdığı vaxta qədər Tu-104, Boeing-707 və Fransız Sud Aviasiya Caravelle artıq səmalarda uçurdu.

Clayton Cristensen “dağıdıcı innovasiya”nı (disruptive innovation) böyük firmaların, ümumiyyətlə laqeyd qaldığı alt seqmentdən yaranan, sürətlə inkişaf edərək böyüyüb və sonda dominant olanı yıxacaq mövqeyə çatdıran "innovasiya tətbiqləri" hesab edir. Hər an reallaşa bilən “dağıdıcı” bir innovasiya ilə bütün məhsul və xidmətləriniz, ümumiyyətlə firmanız təhdid altına düşə bilər. Alternativ enerji mənbələri, fərqli sektorlara dronların təsiri, sürücüsüz avtomobillər dağıdıcı innovasiyalara nümunədir.

Firmanın yenilik siyasətində yeni məhsulun yaradılması və ya mövcud məhsulun ciddi surətdə təkmilləşdirilməsi, yeni texnologiyaların tətbiq edilməsi, yeni idarəetmə sisteminin qurulması, yeni informasiya-kommunikasiya sisteminin yaradılması və tətbiq edilməsi onun inkişafının əsasını təşkil edir. Qeyd olunan istiqamətlərdə innovasiya fəaliyyətinin həyata keçirilməsi firmanın innovativ inkişaf strategiyalarının müxtəlifliyini əsaslandırır. Bu baxımdan firmada innovasiya prosesinin planlaşdırılması və idarə edilməsi əsas məsələlərdən birinə çevrilir.

İnnovasiya marketinqinin məqsədini firmanın fəaliyyətində rəqabətqabiliyyətliliyin yüksəldilməsi məqsədilə innovasiya strategiyalarının formalaşması və realizasiyası kimi müəyyənləşdirmək olar. Firma innovasiya fəaliyyəti üzrə məqsədini müəyyənləşdirərkən ilk növbədə innovasiya potensialını, innovasiya fəaliyyətinin formalaşmasına təsir göstərən daxili və xarici mühit amillərini ətraflı təhlil etməlidir.