Hər birimizə məlumdur ki, əvvəllər istehsal edilən məhsullar müştərinin istehsalçı və ya vasitəçinin satış məkanına getməsi ilə realizasiya olunurdu. Hazırki dövrdə isə məhsullarını satmaq istəyənlər müştəriyə doğru hərəkət edir. Qısacası, artıq istehsalçı və ya vasitəçi müştərinin ayağına gedir.
Satışların dijitallaşması ilə müştərilər hər hansı məhsulu almamışdan əvvəl məhsul haqqında cəmi bir kliklə məlumat əldə edə bilir. Artıq onları nəinki məhsulun keyfiyyət və xüsusiyyətləri, həm də məhsullar haqqında üçüncü tərəfin yazdığı rəylər də maraqlandırır. Bunun fərqində olan markalar marketinq zəkalarından istifadə edərək müasir mübarizə meydanlarının qalibi olur.
Marketinq zəkasından danışarkən Milli Marketinq Forumunda (MMF2019) eşitdiyim bir fikri sizinlə bölüşmək istəyirəm. Spiker insan bədənini biznesə bənzədirdi və bir-bir departamentləri sayıb onun bədənin hansı hissəsi olduğunu soruşurdu: beyin - rəhbərlik, ağciyər- maliyyə və s. Əsas sual isə bu idi: “Bəs marketinq bədənin hansı hissəsidir?”.
Çox gözlətmədən cavabı da yazım: “Marketinq və PR- zəkadır. Çünki düşünülmüş addımların vəhdətidir və onu görmək mümkün deyil. Nəticəsi isə biznesin inkişafına şərait yaradır”. Qısacası, zəkadan istifadədə bütün hissələr çalışdığı kimi gəlir əldə etmək istəyən bizneslərdə hər kəs bütün halında bir məqsəd üçün bərabər işləməlidir.
Bəs marketinq zəkası nədir? Bildiyimiz kimi, son illərdə informasiya baxımından boluq. Çox sayda informasiya məlumat bazalarına daxil olur. Bəs istifadə etmədiyimiz təqdirdə bu məlumatlar nə qədər önəmlidir? Əlbəttə ki, istifadə edilməyən məlumatlar “yastıq altında saxlanılan maliyyə resursları”nı xatırladır.
Marketinq zəkası əldə edilən bu məlumatlardan lazımlı olanları doğru üsullarla analiz edib biznesyönümlü şəkildə emal etməlidir. Yəni, marketinq zəkası vasitəsilə məlumat düşüncəyə, düşüncə strategiyaya, strategiya icraata, icraat isə qazanca çevrilməlidir.
Qısacası, bəhs etdiyimiz bu zəka yaradıcı, stratejik və qazanc gətirən olmalıdır. Bu yolda bir neçə mühüm addımlar atılmalıdır: Məlumatların toplanması- Biznesə məlumatlar fərqli mənbələrdən gələ bilər. Bunun üçün məlumatlar vahid bir sistem altında, bir -birinə inteqrasiya olunmuş şəkildə birləşdirilməlidir. Marketinq kanallarının dəyərləndirilməsi-Müştəri məmnuniyyətinin və satınalmalarının yüksək olduğu kanallar məqsəddən aslı olaraq dəyərləndirilə bilər.
Hədəf kütlənin analizi- Hədəf kütləsi düzgün təyin edilmədiyi halda məlumatlar sadəcə xaotikliyi tərənnüm edir. Buna görə də məlumatlardan doğru strategiya əsasında istifadə edilməlidir. Planlama-Hədəf kütlədən danışdığımız zaman sonrakı mərhələni, yəni stratejik planlamanı da nəzərə almalıyıq. Bunu bir növ yol xəritəmiz kimi də adlandıra bilərik.
Test etmə-Planlamadan sonra test etməyə başlanılmalıdır. Çünki həmin ərəfədə yaranmış səhvləri görmə imkanınız mövcud olacaq. İcraat-Planlama və test bitdikdən sonra geniş miqyaslı icraata keçmək daha effektiv olur.
Diqqətiniz üçün təşəkkür edirəm. Hər kəsə uğurlar!
Şəbnəm Abdullayeva,
Fil Agency-nin dijital marketinq meneceri
