Facemark.az “Digital Marketing Conference (DMC)”nin növbəti spikeri Agile Transformasiya Xidmətinin rəhbəri Nuranə Teymurova ilə müsahibəni təqdim edir:

1. Biznesdə Agile yanaşma dedikdə nə başa düşülür?

Agile vaxt itkisini aradan qaldırmaqla biznes proseslərinin çevik və məhsuldar şəkildə həyata keçirilməsini rəhbər tutan yanaşmadır. Agile özündə iterativ və inkremental yanaşma tərzlərini cəmləşdirir. Yəni biz işimizdə Agile yanaşmasını tətbiq edərək, müştəriyə ümumi prosesin sonunda hazır məhsulu təqdim etmək əvəzinə məhsul üzərində işin aktiv olduğu dövrdə müştərilərin fikirlərini nəzərə alaraq, lazımi dəyişiklikləri edib, onların ehtiyacları olduğu ümumi məhsulun artıq istifadəyə yararlı hissələrini təqdim edirik. Əlavə olaraq biz komandalarımızda Agile fəlsəfəsinin dəyər və prinsiplərini tətbiq edirik. Komanda üzvləri daim bir-birlərinə dəstək olaraq komanda çərçivəsində əməkdaşlar fərdi məsuliyyət yox, ümumi dəyər daşıyırlar. Hər bir komanda üzvü iş prosesi və ümumi olaraq bütün məqamlar haqqında fikirlərini açıq şəkildə ifadə etməkdə sərbəstdirlər. Həmçinin Agile-da öyrənmə və eksperiment mədəniyyəti formalaşır və bu komanda üzvlərinin müxtəlif sahələr üzrə bilik və bacarıqlarının artırılmasına töhfə verir.

2. Ölkəmizdə marketinq araşdırmalarının aparılmasında hansı çətinliklər var?

Müasir dövrdə hər hansı bir biznesin inkişafını marketinq komponenti olmadan təsəvvür etmək mümkün deyil. Marketinq araşdırması xüsusi hədəf kütlələr və müştərilərin istəkləri haqqında məlumat əldə etmək üçün planlaşdırılmış fəaliyyət növüdür. Sevindirici haldır ki, keçmiş dövrlərlə müqayisədə hazırda ölkəmizdə marketinq sahəsinə olan maraq gündən-günə artır. Ən böyük problemlərdən biri bu məsələyə qarşı mövcud yanaşmadır. Bir çox müəssisələr araşdırma aparmağa o qədər də önəm vermir, həmçinin bunu vaxt itkisi olaraq qiymətləndirir. Halbuki, reallıq tam əksindən ibarətdir. Effektiv və nəticə-yönümlü marketinq araşdırması şirkətin gələcək fəaliyyəti üçün önəmli məlumatları özündə cəmləşdirməklə yanaşı irəliləyən dövrlərdə yanlış qərarların qəbul edilməsinin qarşısını alaraq, müəssisəni maliyyə, vaxt və resurs itkisindən xilas edir. Ölkəmizdə marketinq araşdırmalarına təsir edən digər amillərdən biri də data ilə işləmə bacarığına aiddir. Marketinq araşdırmalarının böyük bir qismi müştərilərin rəy və fikirlərini öyrənmək üçün aparılan müxtəlif sorğulardan əldə edilən dataya əsaslanır. Təssüf ki, ölkəmizdə fəaliyyət göstərən bir çox müəssisələrdə iş prosesi üçün önəmli qərarlar verilərkən məlumat bazasına yaxud dataya yox, rəhbərliyin və ya əməkdaşların şəxsi fikirləri əsas götürülür. Bu da özündə şirkətin gələcək fəaliyyəti üçün risk yaratmaqla yanaşı verilən qərarların obyektivliyinə də şübhə doğurur.

3. Sığorta bazarında hansı problemlərlə qarşılaşırıq?

Müasir dövrdə mövcud problemlərdən biri əhalinin böyük qisminin əmlak sığortası haqqında yetərli məlumata sahib olmamasıdır. Araşdırmalarımız və müşahidələrimizə əsasən bu nəticəyə gələ bilərik ki, əhalinin sığorta savadlılığının artırılması məqsədi ilə maarifləndirmə istiqamətində müxtəlif addımların atılmasına ehtiyac var. Misal olaraq qeyd edə bilərəm ki, avtomobil sığortasının tənzimlənməsi dövlət tərəfindən həyata keçirildiyi üçün, vətəndaşlarımız icbari sığorta əldə edir. Könüllü avtomobil sığortasının faydaları barədə isə sürücülərimiz az məlumatlı olduğu üçün məhsula maraq azdır. Hazırda sığorta maarifləndirilməsi ilə bağlı PAŞA Sığortanın bir neçə layihəsi mövcuddur. Əlavə olaraq qeyd etmək istərdim ki, "ASA"-nın sığorta hadisəsinin qarşısının alınması istiqamətində sığorta şirkətləri ilə birlikdə irəli sürdüyü təşəbbüsün həyata keçirilməsi istiqamətində də işlərimiz davam edir.

4. Xaricdə və bizdə aparılan marketinq araşdırmalarının predmetində nə kimi fərqlər var?

Xaricdə tətbiq olunan marketinq araşdırmaları müxtəlif formatlardan ibarətdir. Bunlara bazar araşdırması, məhsul, satış, reklam və hətta motivasiya araşdırmalarını aid etmək olar. Bu tədqiqat növləri şirkətlərə bazarda tələbatın hansı məhsullara aid olması, düzgün satış, tanıtım və reklam strategiyalarının müəyyən edilməsi, həmçinin istehlakçı psixologiyasına təsir edən faktorlar haqqında ətraflı məlumat verir. Azərbaycanda isə bir çox hallarda marketinq araşdırması bazar araşdırması ilə kifayətlənir. Təbii ki, bu araşdırma məhsulun inkişafına öz təsirini göstərir, ancaq müştəri, onun istəkləri və üstünlük verdiyi məqamlarla bağlı demək olar ki, heç bir informasiya təqdim etmir. Bu isə öz növbəsində məhsul təqdim olunan zaman müştəri narazılığı və yaxud ciddi çatışmazlıqların mövcudluğu ilə müşahidə olunur. Şirkətimizdə fəaliyyət göstərən Agile komandalarımız tərəfindən marketinq araşdırmaları zamanı dünya praktikasının ən yaxşı nümunələrini tətbiq edilir. Kəmiyyət və keyfiyyət araşdırması çərçivəsində istifadə olunan metodlar və fokus qruplar vasitəsi ilə “User Persona” adlanan xəyali müştəri obrazı yaradıb, müştərilərin ehtiyaclarını daha yaxından öyrənmək imkanına malik oluruq.

5. Rəqəmsallaşamaya keçid dövründə hansı çətinliklərlə qarşılaşırıq?

Hazırda dünyada biznes proseslərinin tədricən rəqəmsallaşmasının şahidi oluruq. Artıq biznesdə bir çox gündəlik əməliyyatların icrası üçün rəqəmsal platformalardan istifadə olunur. Müştərilər bir sıra prosesləri yaşayış yerlərini tərk etmədən, ofisə müraciət etmədən vebsayt və ya mobil tətbiq üzərindən apara bilirlər. Şübhəsiz ki, bu prosesdə də müəyyən çətinliklər müşahidə olunur. Əməkdaşların və müştərilərin davamlı dəyişikliklərə adaptasiyasını misal göstərə bilərik. Bir çox hallarda uzun müddət canlı və üzbəüz kommunikasiya vasitəsi ilə müzakirə olunan məsələlərin çox qısa bir zamanda rəqəmsal formata keçidi həm əməkdaşlar, həm də müştərilərdə bəzi çaşqınlıqlara səbəb olur. Hesab edirəm ki, buna bənzər vəziyyətlərdə Agile yanaşma çox əlverişlidir. Bu yanaşmanın daim dəyişikliklərə açıq olması, öyrənmə vərdişini təbliğ etməsi və proseslərin sadə formatda aparılmasına üstünlük verməsi həm bizim işimizin rahatlığını, həm də müştərilərin məmnuniyyətini təmin edir.