Bu yazı qısa olaraq baxdığımız amma görmədiyimiz, eşitdiyimiz amma dinləmədiyimiz, bildiyimiz amma əməl etmədiyimiz şeylər haqqındadır.

1. Əsas Hədəf, köməkçi hədəflər və hədəfə catmaq üçün istifadə etdiyimiz vasitələr .

Hədəfə çatmaq üçün istifadə etdiyimiz vasitələri və ya əsas hədəfə çatmaq üçün qarşımıza qoyduğumuz kiçik hədəfləri əsas hədəfimiz kimi görməyimiz və əsas hədəfi unutma sindromu həyatımızın hər sahəsində yaşadığımız kimi Marketinq fəaliyyəti zamanı da üzləşdiyimiz bir problemdir.

Marketinqin təriflərində unutduğumuz bir söz var -“qazancı artırmaq”. (The management process responsible for identifying , anticipating and satisfying customer requirements profitably. CIM)

Bir çoxlarımız marketinqin köməkçi hədəflərinə əsas hədəf kimi baxırıq.

Marketinqin əsas hədəfi nədir? Yaxşı reklam hazırlamaq, Yaxşı araşdırma etmək, Yaxşı məhsul qablaşdırması? və. s. Bunlar əsas hədəfə çatmaq üçün olan qarşımıza qoyduğumuz kiçik hədəflər və vasitələrdir.

Əsas hədəf nədir? – Satışı artırmaq. Doğrudurmu? – Doğrudur, amma tam deyil.

Yüksək satış heç də hər zaman yüksək mənfəət demək deyil. Marketinqin əsas hədəfi Qazancı artırmaq olmalıdır. Əslində bu hədəfi də genişləndirə bilərik “Ətraf mühitə zərər vermədən qazancı artırmaq.”

Marketinqin hədəfi yalnız satmaq yox, qazancı artıracaq şəkildə satmaq. Sergio Zymanın dediyi kimi: “Sata bildiyin qədər çox müştəriyə, sata bildiyin qədər baha satmaq, sata bildiyin qədər tez-tez satmaq”.

Marketinq fəaliyyəti ya qazancı, mənfəəti artırmağa ya da zərəri azaltmağa kömək etməlidir.

Marketoloqun ustalığı bir malı daha baha qiymətə daha çox müştəriyə sata bilməsidir. Usta marketoloq qiyməti elə strategiya ilə aşağı salmalıdır ki, bu ya qazancı artırmalı (10 manata satdıqda 20 nəfərdən 200 manat qazanırdısa, indi 5 manatdan 45 nəfərdən 250 manat qazanır) və ya zərəri azaltsın (köhnələn amma xarab olmayan bir məhsulu daha ucuz satmaqla şirkətin zərər etməsinin qarşısı alına bilər).

Bu işin bir digər tərəfi də hədəfə çatmaq üçün istifadə etdiyimiz vasitələri özümüzün əsas hədəfinə çevirməmizdir.

Əgər bizim marketoloqlar qəbul etsə mən də bir termin istifadə etmək istəyərdim “MARKETİNQ KARLIĞI” (Marketing deafness).

Marketinq Karlığında (Marketing Deafness) istifadə etdiyimiz vasitələri əsas hədəfimizə çevirməyimizdən doğan problemlərdən danışacağam.

Nə deməkdir Marketinq Karlığı? Marketoloq əsas hədəfini unudur və ətrafdakı səsləri eşitməməyə başlayır, əsasən də Sahibkarın “Mənfəəti, Qazancı artırmaq lazımdır“ qışqırıqlarını eşitmir.

Məsələn: Marketoloq reklama özünü o qədər verir ki, əsas hədəfinin müştərilərinin bəyənəcəyi reklam hazırlamaq olduğunu düşünür. (Çox gözəl reklam layihəsi həyata keçirdim və milyonlar bunu bəyəndi).

Müştərilər ideyanızı, reklamınızı sevə bilər, hətta məhsulunuzu da sevə bilər amma istifadə etdiyiniz strategiyalar, reklamlar və büdcə müştərilərinizin əllərini ciblərinə aparmağa təşviq etmirsə çox da faydası yoxdur.

Marketoloqun vəzifəsinin bir yarısı müştərilər məhsulu aldıqları zaman bitir. Digər yarısı isə müştərilər daima məhsulu alacaqlarına əmin olduqdan sonra bitəcək. Yəni marketoloq vəzifəsinin tam bitdiyini düşünə bilməz.

2. Daha yaxşı bir marketoloq olmaq üçün öncə marketoloq olmaq lazımdır.

Bilgiyə hərkəsin çıxışı təqribən eynidir. Görüləcək işləri hər kəs bilir. Məsələ bilikdə həll olmur. Marketing bilməkdə başqa xüsussiyyətləri tələb edir.

Çox sevdiyim bir misalla fikrimi açıqlamaq istəyirəm. Misal: 0,1,2,3,4,5,6,7,8,9 bu rəqəmləri hər kəs bilir. Amma hər kəs sənə zəng vura bilmir. Bunun üçün bu rəqəmlərin doğru sırada olması önəmlidir. Doğru sıra olmazsa hədəfinizə çata bilməzsiniz. Və ya hər hansı bir ölkəyə zəng etmək üçün doğru kodu yığmalısan. Hədəfinizə çatmağınız üçün bildiklərinizi doğru ardıcıllıqla tətbiq etməlisiniz. Və hər bir hədəfin özünəməxsus kodu olur bu kod olmadan doğru ardıcıllığın önəmi olmaya bilər.

Marketinq fəaliyyəti və hətta digər biznes fəaliyyətləri də buna bənzəyir. Hər kəs vasitələrin nə olduğunu bilir. Önəmli olan onlardan hər birini necə, nə vaxt, harda,hansı miqdarda istifadə etmək bacarığıdır.

Firmaların çoxunda marketinq digər calışanlar tərəfindən başa düşülməyən bölmədir. Əsasən də Sahibkar və Marketoloq arasındakı münasibət özü-özlüyündə bir problemdir. Çünki marketinq xərclədiyi büdcə qarşılığında qazancların artdığını isbat etməkdə çətinlik çəkən bir bölmədir. Yəni çox vaxt marketinqin gördüyü işlərin qarşılığını ölçmək çətindir. Məsələn: Rebrendinq üçün pul xərcləyən marketinq departamenti heç kimə sübüt edə bilmir ki bu staretegiya firmanın mənfəətini artırıb. Sahibkar düşünür ki, “qara rəngin yerinə qırmızı rəngin istifadə edilməsi necə ola bilər ki firmanın qazancını artırsın”. Marketoloq sahibkara rənglərin müştərilərin psixologiyasına təsir edib, onları məhsul almağa qədər gətirib çıxaracaq bir vasitə ola biləcəyini izah etmək istəsə də çətin ki sahibkar buna inansın.

Marketinq fəaliyyətinin rəqəmlərlə ölçülməsi çətin olduğu üçün Marketinq sahibkarın “düşməninə” çevrilir. Marketoloqların unutmamalı olduğu həqiqət: Hər bir strategiya mənfəəti artırmağa yönəlməlidir. Səmada F-16 təyyarələri ilə hər gün brendinizin adını yaza bilərsiniz və bunu kreativ reklam kimi qələmə verib özünüzü marketoloq adlandıra bilərsiniz, hətta müştəriləriniz bunu sevə də bilər, firmanızda hər kəs sizi alqışlaya bilər (sahibkardan başqa), milyonlarca insan sizdən danışar, amma bir çox tərifin axırında olan bir söz – MƏNFƏƏT – haqda unudmuşsanız F-16-nın yerə enməsini gözləmədən hər şeyi yenidən düşünün.