Salam Dostlar, #SoruşGör lahiyəsinin növbəti mərhələsini sizlərə mən, Nicat Əhmədov Belçikanın Hasselt şəhərindən təqdim edirəm. Öncəliklə onu deməliyəm ki, bu lahiyə mənim üçün çox maraqlıdır və sizləri yaşadığım ölkədə marketinq sahəsində önəmli işlərə imza atmış şəxslərlə birləştirmək, onları sizin üçün əlçatan etmək üçün əlimdən gələni etməyə çalışıram və ümidvaram ki, yaxın günlərdə daha maraqlı xəbərlər və birbirindən maraqlı mühasiblərlə qarşınızda olacağam.

Bu müsahibədə qonağımız Belçıkanın Hasselt universitetinin marketinq professoru Wouter Faes idi. Öncəliklə qeyd etməliyəm ki, müsahibimi uzun zamandır şəxsən tanıyıram və xoşsöhbət biri olduğunu sizlərə əminliklə deyə bilərəm. Bununla yanaşı, müsahibim 1980-ci illərdən marketinq sahəsində birçox təcrübələrə sahibdir, on beş ildən çoxdur ki, müxtəlif universitetlərdə bu sahəni tədris etməkdədir və özünün təsisçisi olduğu F.A.E.S konsultinq şirkətini idarə etməkdədir. Bizə ünvanlamış olduğunuz sualları və cavablarını qısa bir şəkildə sizlərə yazmağa çalışacam. Müsahibəmizi daha ətraflı izləmək istəyənlər üçün video çarxımız da var və oradan verilən cavabları ətraflı şəkildə izləyə bilərsiniz. İndi isə keçid alaq mühasibimin sizlərin ünvanlamış olduğunuz suallara verdiyi cavablara.

İqtisadiyyatın durğunluq (tələbin azlığı) dövründə hansı marketinq alətlərindən istifadə etmək məqsədə uyğundur?

Durğunluq dövründə tələbin tamamilə dəyişdirilə biləcəyini düşünmürəm. Ancaq, bu dövürdə şirkət olaraq atıla biləcək ən yaxşı addım müştəri itirməməyə çalışmaq olardı. Bunun üçündə edilməsi lazım olan şey, məhsul və xidmətlərinizi müştərinin azalmış gəlirinə uyğunlaştırmaqdır. Misal olaraq, maliyyəti düşürmək, böyük alış-veriş mərkəzləri yerinə məhəlli mağazalara üstünlük vermək ki, müştəri də bunu edir, məhsulları daha kiçik hissələr və daha aşağı qiymətlərdən təklif etmək, Dijital kamunikasiyaya üstünlük vermək kimi addımlar sizə yararlı olacaqdır. Təbiidir ki, daha böyük şirkətlər üçün bunları etmək daha da çətin olacaqdır. Ancaq təbii ki, onlarında maliyətdən qısa biləcəyi yetərincə lazımsız xərcləri vardır. Mən onu iddia etmirəmki Coca Cola kimi böyük bir şirkət içkilərin qablaşdırmasını kiçiltsin

Böhran dövründə sizcə istehsalı olmayan şirkətlər və ya dövlətlər nə etməlidir, hansı strategiyanı izləməlidir?

Əgər şirkətlər ölkə daxilindəki proseslər səbəbilə istehsaldan məhrumdurlarsa və ya bu onlara daha baha başa gəlirsə, şərtlərin daha əlverişli olduğu ölkələr üçün məhsullar hazırlamaq və ya istehsalın daha ucuz olduğu ölkələrin müvafiq şirkətlərindən bu mərhələdə yardım almaları daha əlverişli olacaqdır. Dövlətlər üçün isə böhran daha kompleks həllərə ehtiyac yaradır. Belə zamanlarda ölkəyə böyük investisiyalar cəlb etmək və ya böyük bizneslərə yatırım etmək yerinə daha kiçik və orta bizneslərə yatırım etmək və onlara müxtəlif şəraitlər yaratmaq daha əlverişlidir. Təbiidir ki, ilk öncə daxildəki sabitliyi öz hesabına qoruya bilmək də vacibdir ki, daxildəki biznesi inkişaf etdirmək daha da çətinləşməsin və daha da önəmlisi bütün bunları uzun müddətli etməkdir. Başqa bir vacib nöqtə isə, zamanında itirilmiş parlaq beyinləri və qabiliyyətləri geri qazanmaqdır. Hər hansı əlverişsiz durum səbəbilə xaricə üz tutmuş bu mükəmməl menecment bacarığına sahib olan şəxsləri ölkəyə dönməyə və ya ən azından müxtəlif bizneslərə yatırımlar etməyə inandırmaq və cəlb etmək lazımdır. Çünki bu şəxslər sizin daxili bazarın tələbərini və vəziyyətini digər hər hansı bir xarici investordan daha yaxşı bilir və uğurlu olması daha böyük bir ehtimaldır.

Nəyə görə marketinqdə maliyyə sahəsindəki kimi bilik dəyərləndirmə göstəriciləri müəyyənləşdirilmir?

Maliyyə sahəsində real pul axışı idarə olunur və bu müəyyən göstəricilərə və müəyyən müqayisələrə əsasən edilir. Hər hansı bir səhv əməliyyat sizə baha başa gələ bilər. Əgər maliyyəni bir informasiya dili kimi qəbul etsək onda açıq şəkildə görə bilərik ki, niyə bu sahədə bilik dəyərləndirmə önəmlidir və bu sahə çalışanlarının da lisenziyalı olması vacibdir.B əs bizim lisenziyalı marketinq mütəxəssizliyinə ehtiyacımız varmı?! Düşünürəm ki, bəli var. Çünki sahədə çox sayda sadəcə təməl marketinq biliyinə sahib olub özlərini marketoloq adlandıranlar var və bu da sahə üçün heç də yaxşı deyil. Elə bunun nəticəsidir ki, insanların böyük bir qismi marketinqi kələk gəlmə sənəti olaraq düşünürlər.

Nəyə görə bəzi marketologlar neyro-marketinqin əleyhinə mövqe tuturlar və bu yanaşmanı dəyişmək üçün nə etməliyik?

Bunu anlamaq düşünürəmki marketinqdə təməl bilgilərə sahib olanlar üçün çox sadədir. Müştərilərin ehtiyaclarını bilmək və onların ehtiyaclarını qarşılayan dəyərləri təklif etmək marketinqin birbaşa işidir. Bu ehtiyacların bir çoxu psixolojik təmələ bağlıdır. Bu da artıq hərkəsə bəllidir ki, modern psixologiya və tibb elmi bəzi kimyəvi və ya təbii maddələrin beyinin müəyyən hissələrinin fəaliyyətini və ya bəzi hisləri aktivləştirdiyini qəbul edir. Əgər bizim işimiz bu hissləri razı salmaqdırsa, o zaman biz bu hisslərin nə olduğu və hansı maddələrin bunu yaratdığını bilməliyik. Misal olaraq deyə bilərəm ki, araşdırmalar göstərir ki, satış üçün nəzərdə tutulan evlərdə kofe qoxusundan istifadə etmək alıcıların evi alma ehtimalını artırır və konkret rəqəmlərlə araşdırmada qeyd edilir.