Sosial Media çox böyük kütləyə xitab edir. Əvvəllər rutin dizayn, konsept və application oyunlardan ibarət olan Sosial Media artıq kütlənin idarə edilməsində böyük rol oynayır.

Əvvəllər sadəcə, gözəl dizayn, yaradıcı fikirlərin ifadəsi olan Sosial Media artıq insanların ünsiyyət vasitəsi, fikrini azad şəkildə ifadə edə bildiyi platformadır. Belə olduğu üçün də Sosial Mediaya artıq tələbat çoxalıb, çünki hər kəs online’dır və hər kəs hər an yenilik gözləntisi içərisindədir. Sosial Mediadakı bu tələbatın idarə edilməsi üçün elmi olaraq da təsdiqlənmiş 6 üsul vardır. Sosial Media, marketinq və PR sosial tərəfi üstünlük təşkil edən bu anlayışların təməli insanları razı salma metodlarından keçir. Robert Cialdin’in “Influence The Psychology of Persuasion” kitabında da öz təcrübələrinə əsasən əldə etdiyi nəticələrdən Sosial Mediada da istifadə edilir. Əgər maraqlıdırsa, necə, buyurun ardını oxuyun.

Qarşılıqlıq (Reciprocity)

Bu maddə razısalma müddətində etibar qazanmaq üçün ilk addımı bizim atmalı olduğumuz və edilən yaxşılığın qarşılıqsız qalmayacağı prinsiplərindən ibarətdir. Əgər siz ilk addımda hədəf kütlənizə pozitiv yanaşma ilə hərəkət etsəniz, qarşılıqlıq maddəsinə görə sizə də eynən pozitiv yanaşma göstəriləcəkdir. Bu maddə real həyatda bir təcrübənin də mövzusu olmuşdu: bir restoranda qarson hesabı gətirərkən yanında bir konfet qoymaqla daha çox bəxşiş almışdır. Yaxşılığa yaxşılıq qarşılığı prinsipi. Yerli misalla desəm, fikirləşin ki, qardaşınızın toyunda qonşunuz Ənvər kişi toya 150 AZN pul atıbsa, siz də onun oğlu ya da qızının toyunda 150 AZN atmaq məcburiyyətindəsiniz.

Qıtlıq (Scarcity)

Bu maddəyə hərkəs öz həyatından onlarca nümunə göstərə bilər. Maddəyə əsasən insanlar hər zaman olan az olanı daha çox istəyir. Qıtlıq qanunu Sosial Mediada tətbiq etmək istəsək, bir markanın öz səhifəsində yağış kimi paylaşımlar etməsindənsə, müəyyən periodlarla və lazım, ehtiyac olduqca paylaşım etməsi lazımdır. Qıtlıq maddəsinə həyatımızda ən çox rastladığımız yer isə texonoloji məhsulların və supermarketlərin broşularadır. Uyğun qiymətli məhsulların altına ilişdirilən son 5 məhsul, endirimdə son gün, bugün bitir və s. tipli mesajlardır. Və bu qanun son olaraq onu ifadə edir ki, müştərinizə sadəcə sizi seçdiyi üçün nə qazanacağını deyil, sizi seçməzsə nə itirəcəyini göstərin.

Avtoritetlik (Authority)

Bu maddəyə görə insanlara bir mövzu haqqında avtoritet birisi tərəfindən tövsiyə edildikdə insanlar daha tez razı olub qarşılıq verirlər. Bu səbəblə ünsiyyət qurduğunuz insanlara mövzu haqqında yetkinliyinizi göstərin. Bunu bilavasitə etmək əlbəttə ki, o qədər də xoş olmayacaqdır, lakin sizin avtoritetliyinizi bir başqası ifadə edərsə bu zaman insanlar razı qalacaqdır. Bir sözlə sizi siz deyil, başqaları tərifləsin, nüfuzunuz artsın.

Sosial Mediada Linkedin şəbəkəsində eyni prinsipdir. Yazdığınız bacarıqlarınız, iş təcrübələriniz, çalışdığınız yerlər əlbəttə şirkətlərin diqqətini çəkəcəkdir, lakin sizin haqqınızda daha avtoritet birisinin rəy yazması sizin haqqınızda daha müsbət fikirlər yaradacaqdır. Gündəlik həyatımızda da bu maddəylə rastlaşırıq. Alışveriş zamanı maraqlandığımız məhsulun üzərində İSO, FDA, ГОСТ işarələrini gördüyümüz zaman məhsul haqqında daha çox etibar yaranır bizdə, satın alma istəyimiz daha dəqiqləşir.

Uyğunluq (Consistency)

İnsanlar yazdığınız, söylədiyiniz şeylərin uyğun olmağını istəyirlər. Hətta Rumi’nin bir yaxşı sözü var bu mövzuya aid: “Ya olduğun kimi görün, ya da göründüyün kimi ol”. Uyğunluq həyatımızın hər yerində özünü əks etdirir. Bunun Sosial Mediadakı qarşılığı paylaşdıqlarımızdır. Bir birilə əlaqəsiz paylaşımlar etməməlisiniz, əgər təhsillə bağlı fəaliyyət göstərirsinizsə, orada shou-biznes, yada tətil məkanları xəbərləri olmamalıdır. Məsələn, qanunla Sosial Mediada marka endirim elan edib, sonra ondan imtina edə bilər, lakin müştərilərin gözündə böyük imaj itirməyə gətirib çıxaracaqdır.

Sosial Media tərəfdən baxdıqda, Twitter’də də buna aid nümunələr var, məsələn, atdığınız tweet əvvəl yazdıqlarınızla uyğunluq təşkil etməsə, bu zaman bu tweet’i caps edb sizə geri göndərəcəklər, amma hər kəs tərəfindən artıq məxsərəyə salınaraq.

Bəyənmə (Liking)

İnsanlar özlərinə bənzəyən insanlara daha tez inanır və güvənirlər. Əgər ki, bu insanlar sizə gözəl sözlər desə və ortaq tərəflərinizin olduğuna sizə inanıdırırsa, bu zaman sizi razı salmamaq üçün heç bir səbəb qalmır. Elmi bir təcrübədə 2 qrup şəklində insanları toplayib, birinci qrupa az vaxtları olduğunu və tez bir zamanda bir-birilərinə satış etmələri tələb edilib. Bu qrupun satış rəqəmi %55 olub. Digər qrupa isə əvvəlcə bir-birinizi tanıyın və ortaq tərəflərinizi kəşf edin deyilib. Bir-birlərilə ünsiyyət qura bilən ikinci qrupun satış rəqəmi isə %90 olmuşdur.

Gündəlik həyatımızdan da misal gətirək; bütün dünyada seçim zamanı partiyalar sloqanlarında ən çox “o sizlərdən biridir”, “içimizdən biridir” kimi ifadələr istifadə edirlər. ABŞ prezidentləri bu imajı daha da möhkəmləndirmək üçün evsizlərə yemək dağıdır, seremoniyalar hazırlayır, məktəblərə maddi yardımlar edərək xaqldan biri olduğunu insanlara aşılamağa çalışırlar. Çünki maddə deyir ki, bizim kimi olan insanlara daha çox inanırıq.

Yekdillik (Consensus)

Son maddə isə kütlənin yekdil olması prinsipidir. İnsanlarda adətən qərarsız qaldıqları zaman, çoxluq nə qərar verirsə onu etməyə başlayır. Bu qanun həyatımızın hər sahəsində tez-tez gördüyümüz mənzərədir; çoxluq bir mağazanın önündə və ya içində yığışırsa, insanlar o mağazaya girirlər. Mağazalar da bu qanundan istifadə edir, məsələn mağazalar qapının girişinə ucuz malları “10 AZN” və s. kimi etikelərlə səbətə yığırlar və insanlar o səbətin ətrafına toplanır, yolda keçən insanlar isə içəridə çox insan olduğunu görüb içəri daxil olur.

Sosial Mediada Twitter sizə avtomatik xəbərdarlıqlar göndərir ki, Əli, Vəli, Sona Hüseyni təqib edir, sən də təqip edə bilərsən. Burada da insanlar Twitter’də təqibçi sayısı çox olan insanları bəzən atdığı tvitləri oxumadan təqib edirlər. Bu qədər insanın bir bildiyi var ki, təqib edir nöqteyi nəzərdən. E-ticarət saytlarında bir məhsul üzərində dəyərləndirmə edərkən o məhsul haqqında neçə nəfər insanın dəyərləndirmə etməsi, neçə nəfərin satın alması, satın alanların məhsul haqqındakı fikirləri bizim o məhsulu almağımızda böyük rol oynayır. Online shopping saytlarında tez-tez gördüyümüz digər bir hal “bunu satın alanlar, bunu da aldı” ifadəsi ilə bizləri qıcıqlandıran , satın almaya təşviq edən mesajlardır.

Ümumiyyətlə, min sözdənsə bir dəfə Robert Cialdin’in kitabını əldə edib oxumağınızı məsləhət görərdim.